%0 Journal Article %T برابرنهادهای واژه «وادی» در دوره‌های تاریخی ترجمه و تفسیر فارسی قرآن %J پژوهشنامه تفسیر کلامی قرآن %I پردیس فارابی دانشگاه تهران %Z 2383-3157 %A اسماعیلی, مهران %D 2015 %\ 03/21/2015 %V 2 %N 1 %P 119-152 %! برابرنهادهای واژه «وادی» در دوره‌های تاریخی ترجمه و تفسیر فارسی قرآن %K برابرنهاد %K ترجمه %K ترجمة قرآن %K درّه %K رود %K وادی %R %X واژۀ عربی «وادی» که برای عرب‏زبانان بیابان­نشین معنای روشنی داشت، در متون کهن فارسی به کار نرفته بود. آغاز کاربرد این واژه در آثار فارسی، به ترجمه­های کهن فارسی قرآن کریم در اواخر سدة سوم هجری برمی­گردد؛ هنگامی که مترجمان ناچار شدند برای ده کاربرد قرآنی آن، برابرنهادی بجویند. این پژوهش درصدد است دریابد در هر دوره، چه برابرنهادهایی در ترجمه و تفسیرهای فارسی قرآن به کار رفته است. مسئلۀ دیگر این مقاله، بررسی این امر است که از چه زمانی و چرا مترجمان از ترجمة این واژه دست برداشتند. همچنین پیشنهاد برابرنهادهای مناسب برای ترجمة واژة وادی در قرآن نیز در این مقاله مورد نظر است. بررسی‏ها نشان می­دهد برابرنهاد وادی در سه دوره تغییر کرده است. در دورة نخست که تا میانة سدة ششم هجری ادامه یافت، برابرنهادها معمولاً از ریشة «رود» برگرفته شده بودند. در دورة دوم که تا دورۀ معاصر ادامه یافته، غالباً وادی ترجمه نشده است. در دورۀ معاصر برابرنهاد «درّه» و «سرزمین» ترجیح داده شده­اند؛ هرچند در این دوره نیز در بسیاری از موارد این واژه ترجمه نشده باقی مانده است. نبود روابط معنایی مورد نیاز برای تثبیت کاربرد برابرنهاد وادی در زبان فارسی، که برخاسته از تفاوت تجارب زیستی فارسی‏زبانان و ساکنان شبه‏جزیره است، به‏صورت مانعی در برابر رواج برابرنهادی واحد عمل کرده است. همچنین نمی­توان هم‏زمان با حفظ دلالت­های واژة وادی، برابرنهاد واحدی برای آن در نظر گرفت و مناسب­تر آن است که با توجه سیاق معنایی هر آیه، برابرنهادی متفاوت برای ترجمة واژة وادی برگزید. %U https://jqi.ut.ac.ir/article_55243_82e688f00a705670cebb4afd338ad9dc.pdf