مفهوم‌شناسی قرائت قرآن کریم همراه با حزن با رویکرد انتقادی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

یکی از توصیه‌های معصومین (ع) پیرامون قرائت قرآن، خواندن آن با حزن است. این توصیه به‌طور واضح از ظاهر برخی احادیث مستفاد می‌شود. اما آیا وجود حزن در قرائت قرآن لازم است؟ وجود حزن در قرائت، موجب ارتباط بهتر قاری و مستمع با معانی آیات و پند و عبرت گرفتن از مفاهیم آن است. لذا معصومین (ع) بسیار در این زمینه توصیه و عده‌ای را به‌دلیل نبود حزن در قرائتشان توبیخ کرده‌اند.  برای فهم توصیه‌های معصومین(ع) لازم است معنای حزن و فرق آن با حزن و غم دنیایی مشخص و منظور از آن تبیین شود. به این منظور باید مصادیق حزن را بررسی و ریشه‌های آن را تبیین کرد. مسلماً هر حزنی علت و ریشه‌ای دارد و دانستن آن موجب تبیین حزن ممدوح و مذموم خواهد شد. در آیات و روایات برای حزن ممدوح و مذموم علائمی ذکر شده که داشتن حزن ممدوح، از نشانه‌ها‌ی ایمان و ترک حزن مذموم از لوازم آن است.

کلیدواژه‌ها


1-      قرآن کریم
2-      ابن منظور،محمد ابن مکرم،(1414 ق) لسان العرب،بیروت،دارصادر،
3-      ابن قتیبه،(بی‌تا)المعارف،قاهرة،دارالکتب،
4-      احمدیان،عبدالله،(1382) قرآن‏شناسى‏،تهران،احسان،
5-      امدی، عبدالواحد بن تمیمی؛(1366 ) تصنیف غررالحکم و دررالحکم، تحقیق، درایتی، مصطفی؛ قم،دفتر تبلیغات،
6-      القرطبی،(بی‌تا) الجامع لأحکام القرآن،قاهرة،دارالکاتب العربی للطباعة و النشر،
7-       القشیری،(بی‌تا)الرسالة القشیریة فی علم التصوف،قاهرة،مصطفی البابی الحلبی و أولاده،
8-      بحرانى، سید هاشم بن سلیمان‏،(1411ق )حلیة الأبرار فی أحوال محمد و آله الأطهار علیهم السلام ،قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة،
9-      برنز، دیوید؛(1371) شناخت درمانی، ترجمه قراچه داغی، تهران، نشر مترجم،
10-  حسین ‌بن محمد راغب اصفهانی،(1412ق) المفردات فی غریب القرآن، دمشق،دارالعلم،
11-  فخرالدین ‌بن محمد طریحی،(1375ش) مجمع البحرین، تهران ، مرتضوی
12-  دشتی، محمد؛(1381) نهج البلاغه، قم، موسسه فرهنگی تحقیقاتی امیرالمومنین
13-  ری شهری، محمد؛(1384) میزان الحکمه، قم، دارالحدیث،
14-  سیوطی،جلال الدین،(1421)الاتقان فی علوم القرآن،بیروت،دارالکتاب العربی،
15-  شریف الرضی، محمد بن حسین‏،(1414)نهج البلاغه،قم،هجرت
16-  شعیری،محمد ابن محمد،(بی‌تا).جامع الأخبار،نجف،حیدریة
17-  شعیری، محمد بن محمد ،(بی‌تا).جامع الأخبار،نجف،مطبعه حیدریه،
18-  طباطبایی،محمد حسین،(1417)المیزان فی تفسیر القرآن،قم،دفتر انتشارات اسلامی،
19-  عبداللّه ‌بن محمد انصاری،(۱۴۰۸) کتاب منازل‌السائرین، بیروت، بی نا
20-  قمی مشهدی،محمد ابن محمدرضا،(1368 ش )تفسیر کنزالدقائق و بحر الغرائب،تهران،وزارت فرهنگ و ارشاد،
21-  قمى، عباس‏،(1414 ق) سفینة البحار،قم،اسوه،
22-  کلینی،محمد ابن یعقوب،(1407ق )الکافی،تهران،دارالکتب الاسلامیه،چهارم،
23-  لبیب،سعید،(بی‌تا)الجمع الصوتی الاول للقرآن الکریم و المصحف المرتل،قاهره،دارالکتاب العربی لطباعه والنشر،
24-  محمد بن حسن اسنوی،(1310) حیاةالقلوب فی کیفیة الوصول الی المحبوب، قاهره، بی نا،
25-  مجلسی،محمدباقر،(1403ق )بحار الأنوار الجامعة لدرر اخبار الأئمة الاطهار،بیروت،دار أحیاء التراث العربی،دوم،
26-  مطهری،مرتضی،(1362)مجموعه آثار شهید مطهری،قم،انتشارات صدرا،
27-  مکی،محمد ابن علی،(بی‌تا).قوة القلوب فی معاملات المحبوب،قاهرة،مصطفی البابی الحلبی،
28-  (منسوب به) امام جعفرصادق (ع)،( 1400) مصباح الشریعه، بیروت،مؤسسةالاعلمی للمطبوعات،   
29-  نراقی، احمد؛(1385) معراج السعاده، قم، موسسه فرهنگی انتشاراتی طوبای محبت،
30- نلسون،کریستینا،(1390) هنر قرائت قرآن،ترجمه ی دکتر ستوده نیا،تهران،زمان نو،