1استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه صنعتی خاتمالانبیاء بهبهان
2استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن (دانشکدۀ اصفهان)
3استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
با عنایت به حقیقت اتصال قرآن به خزانۀ علم الهی، در این مقاله تلاش شده تا با روش بررسی آرای مفسران، حقایق مسلم دینی و تطبیق و تحلیل آنها، به رمزگشایی از اشارات رازآلود قرآن به ظفرمندی بیبدیل ذوالقرنین در طراحی و تأسیس زیرساختهای یک تمدن شوکتمند و رهیافته در عرصۀ مدیریت و فناوری پرداخته شود.
مدیریت منحصر بهفرد ذوالقرنین، در درنوردیدن شرق و غرب عالم، ظلمستیزی و عدالتگستری، و مهارت فناورانۀ او در احداث سد، تسلط بر دشمنان، ایجاد امنیت پایدار برای شهروندان و در نهایت پردازش نظام فرهنگی توحیدی و ...؛ اهدافی که تماماً در آیات 84 - 98 سورۀ کهف به آن اشاره یا تصریح شده، همگی بهشکل چشمگیری به تبعیت ذوالقرنین از حقیقتی به نام «سبب» قائم شده است. از دیدگاه قاطبۀ مفسران برترین مصداق سبب، همانا «علم و یا آنچه از مصادیق یا نتایج علم است»، محسوب میشود که این شخصیت اسرارآمیز با تکیه بر آن توانست به آن همه توفیقات دست یابد. بر همین اساس در این نوشتار با بررسی دقیق حکایت ذوالقرنین و برخی انبیای دیگر الهی که بر اساس آیات قرآن با تکیه بر علم، نقش برجستهای در اعتلای تمدنهای شکوهمند عصر خویش داشتند، نتیجه گرفته میشود که مسلمانان برای احیای شکوه مدنی اولیۀ اسلام و دستیابی به تمدنی درخور فرهنگ مترقی اسلام، راهی جز جاری کردن انواع علوم و تولید دانش ندارند. با عنایت به مطالب پیشگفته و نیز آیات و روایات تصویرگر حکومت و تمدن مهدوی، میتوان ادعا کرد تصویر شخصیت ذوابعاد ذوالقرنین، تارنمای شخصیت کامل، جامع و معصوم حضرت مهدی (عج) در آخرالزمان است.