ازدواج فامیلی از منظر ژنتیک پزشکی، قرآن و روایات معصومین (ع)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی

2 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبایی

3 دانشیار ژنتیک پزشکی دانشکدۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران

چکیده

 ازدواج خویشاوندی، در کشور ما رایج است وآمارهای متفاوتی در این زمینه در مناطق مختلف گزارش شده‌اند؛ بنابراین، بررسی دیدگاه دانش ژنتیک پزشکی، قرآن و معصومین (ع) در زمینۀ ازدواج فامیلی ضروری است. ازدواج خویشاوندی یکی از مهم‌ترین دلایل وقوع ناهنجاری‌های مادرزادی محسوب می‌شوند؛ توصیه‌ها و راهکارهای فراوانی که در قرآن کریم و احادیث معصومین (ع) به‌منظور برخورداری از فرزند و نسل سالم وجود دارد، حاکی از اهمیت پیشگیری از وقوع این ناهنجاری‌هاست. مطالعۀ روایات و نیز بررسی ازدواج‌هایی که در خاندان رسالت صورت گرفته‌اند، نشان می‌دهد که گرچه این نوع ازدواج، حرام و ممنوع نیست؛ مستحب نیز نبوده است. از سوی دیگر، متخصصان ژنتیک پزشکی بر مشاورۀ ژنتیک و انجام دادن آزمایش‌های لازم در چنین وصلت‌هایی تأکید می‌ورزند. این تحقیق که با روش توصیفی - تحلیلی سامان یافته، مؤید آن است که ازدواج فامیلی به‌دلیل افزایش خطر ناهنجاری‌های مادرزادی، توصیه نشده است و باید پس از بررسی‌های ژنتیکی و حصول اطمینان از نبود خطر، نسبت به انجام دادن آن مبادرت کرد.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
1. ابن بابویه، محمد‌بن علی (1413). من لایحضره الفقیه، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
2.                               (1378). عیون اخبارالرضا (ع)، تهران: جهان.
3.                               (1414). لسان‌العرب، بیروت: دارالفکر.
4. اربلی، علی‌بن عیسی (1381). کشف الغمه فی معرفه الائمه، تبریز: بنی هاشمی.
5. اکرمی، سید محمد (1385). اازدواج فامیلی از دیدگاه مشاوره ژنتیک و عقاید،نشریۀبیماری‌های کودکان ایران، شمارۀ 3.
6. امینی، ابراهیم (1384). انتخاب همسر، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سازمان انجمن اولیا و مربیان.
7. بابایی آملی، ابراهیم (1390). ازدواج معصومین، چاپ اول، قم: رواق دانش.
8. برکر، نامیک (1384). زیست‌شناسی نامیک برکر، ترجمۀ آیدا اقصایی، تهران: کانون فرهنگی آموزش.
9. بهشتی، احمد (1370). اسلام و تربیت کودکان، چاپ اول، تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
10. بیکر، کاترین (1387). ژن‌ها و انتخاب‌ها، ترجمۀ خسرو حسینی‌پژوه، چاپ اول، تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
11. پاینده، ابوالقاسم (1382). نهج الفصاحه، چاپ چهارم، تهران: دنیای دانش.
12. دیاب، عبدالحمید و قرقوز، احمد (1388). طب در قرآن، ترجمۀ علی چراغی، تهران: حفظی.
13. راوندی کاشانی، فضل‌الله (بی‌تا). النوادر، قم: دارالکتاب.
14. سادلر، توماس (1380). رویان شناسی پزشکی لانگمن، ترجمۀ مسلم بهادری و عباس شکوری، تهران: چهر.
15. سید رضى، محمد‌بن حسین (1422). المجازات النبویه، قم: دارالحدیث.
16. صانعی، سید مهدی (1382). بهداشت روان در اسلام، چاپ اول، قم: بوستان کتاب.
17. صانعی، صفدر (1346). بهداشت ازدواج در اسلام، مشهد: جعفری.
18. طبرسى، فضل‌بن حسن (1412). مکارم الاخلاق، چاپ چهارم، قم: شریف رضی.
19.                             (1417). اعلام الوری باعلام الهدی، تهران: اسلامیه.
20. طبری آملی صغیر، محمدبن جریر(1413). دلائل الامامه، قم: بعثت.
21. طوسی، محمدبن حسن (1407). تهذیب الاحکام، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
22. فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی (بی‌تا). المحجه البیضا فی تهذیب الاحیاء. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
23. کلینی، محمدبن یعقوب (1407). الکافی، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
24.مفید، محمدبن محمد (1413). الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد،قم: کنگرۀ جهانی شیخ مفید.
25. ناس باوم، رابرت (1391). ژنتیک پزشکی تامپسون و تامپسون، ترجمۀ مهرداد هاشمی، تهران: آییژ.
26. نورمحمدی، غلامرضا (1384). شبیه‌سازی انسان؛ بیم‌ها و امیدها، چاپ اول،قم: دفتر نشر معارف.
27. نوری، حسین‌بن محمد تقی (1408). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع).
28. وحیدی، محمد (1388). احکام خانواده، چاپ سوم، قم: هاجر.
29. وحیدی، محمد (1385). احکام دختران، چاپ سوم، قم: هاجر.
 
30- Akrami SM (2012), Genetics of consanguineous marriage: Impact and importance of counseling. Journal of Pediatric Genetics. 1(4).  217-220.
31- Akrami SM, Osati Z (2006), Is Consanguineous marriage religiously encouraged? Islamic and Iranian considerations. Journal of biosocial science 39 (2).313-316.
32- Saggar AK, Bittles  AH (2008). Consanguinity and  child health.  Pediatr   Child  Health. 18(5):244–249
33- Turnpenny P., Ellard P. Emerys Element of Medical Genetics. Philadelphia: Mosby/Elsevier; 2007. P253.