ذیل آیۀ هفتم سورۀ حجرات: «... وَاعْلَمُواْ أَنَّ فِیکمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ یطِیعُکمُْ فىِ کثِیرٍ مِّنَ الْأَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَ لَکنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَیکمُ الْایمَانَ وَ زَینَهُ فىِ قُلُوبِکمُْ وَ کرَّهَ إِلَیکمُ الْکفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیانَ أُوْلَئک هُمُ الرَّاشِدُون» روایتی به دو طریق وجود دارد که یکی را کلینی در کتاب «کافی» آورده و دیگری در تفسیر منسوب به علی‌بن ابراهیم قمی ذکر شده است و در آن مقصود از کلمۀ «ایمان» در آیۀ مزبور، حضرت علی (ع) و مقصود از «کفر»، «فسوق» و «عصیان»، خلفا دانسته شده است. چون در برخورد با این‌گونه روایات که ناظر به معانی بطنی و تأویلی آیات قرآن هستند، باید با احتیاط بیشتری برخورد کرد تا مبادا روایت ناصحیحی به معصومان (ع) نسبت داده شود یا روایتی که به‌طور یقینی از معصوم (ع) صادر شده است، از روی بی‌دقتی و عدم تحقیق و تفحص لازم طرد شود، در این مقاله در صددیم نشان دهیم که علاوه بر نقد متنی، شاید نقد سندی این‌گونه روایات نیز در تشخیص روایات صحیح از غیر آن کارساز باشد. از این‌رو، در این پژوهش پس از مشخص کردن استنادات روایت، به کاوش در رجال سندها پرداخته‌‌ایم و نشان داده شده که سند این روایت به‌دلیل وجود برخی غالیان مشهور در آن ضعیف است. سپس، محتوا و دلالت روایت با بهره‌گیری از معیارهای نقد محتوایی بررسی و مشخص شده که از حیث محتوا نیز این روایت در چالش جدی با برخی از دیگر روایات و سیرۀ عملی اهل بیت (ع) است.
الصادقی التهرانی، محمد (1365). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنة، قم، انتشارات فرهنگ اسلامی، چاپ دوم.
الصدوق، محمدبن علی (1414). الإعتقادات فی دین الإمامیه، تحقیق، عصام عبد السید، بیروت، دارالمفید للطباعة و النشر و التوزیع، الطبعة الثانیة
الصدوق، محمدبن علی (1417). الامالی، تحقیق: مؤسسة البعثة ـ قسم الدراسات الإسلامیة، تهران، مرکز الطباعة و النشر، الطبعة الاولی.
الصدوق، محمدبن علی (1338). معانی الاخبار، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
صفری فروشانی، نعمت‌الله (1378). غالیان، کاوشی در جریان‌ها و برآیندها، مشهد، چاپ اول.
الطباطبایی، محمد حسین (1417). المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی حوزۀ علمیه، چاپ پنجم.
الطبرسی، فضل‌بن حسن (1415). مجمع البیان لعلوم القرآن، تحقیق و تعلیق: لجنة من العلماء والمحققین الأخصائیین، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، الطبعة الاولی.
الطریحی، فخرالدین (1367). مجمع البحرین و مطلع النیرین، تحقیق: السید أحمد الحسینی، تهران، مکتبة النشر الثقافة الاسلامیة، الطبعة الثانیة.
الطوسی، محمدبن الحسن (1404). اختیار معرفة الرجال، تحقیق: السید مهدی الرجائی، قم، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث.
الطوسی، محمدبن الحسن (1419). التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق: احمد حبیب قصیر العاملی، قم، مکتبة الاعلام الاسلامی، الطبعة الاولی.
الطوسی، محمدبن الحسن (1417). الفهرست، تحقیق: جواد القیومی، بی‌جا، مؤسسة النشر الفقاهة، چاپ اول.
الطوسی، محمدبن الحسن (1364). تهذیب الاحکام فی شرح المقنعة، تحقیق: السید حسن الموسوی الخرسان، تهران، دارالکتب الاسلامیة، الطبعة الثالثة.
الطوسی، محمدبن الحسن (1415). رجال، تحقیق: جواد القیومی الإصفهانی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین، الطبعة الاولی.
الطیب، سید عبدالحسین (1378). اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم.
ابتدای صفحه