تفاوت‌های فردی ناشی از عوامل ژنتیکی از دیدگاه قرآن و روایات معصومین (ع)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی

2 کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبایی

3 دانشیار دانشکدۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران

چکیده

وجود تفاوت‌های فردی در بین افراد بشر، واضح و انکار‌ناپذیر است. بسیاری از این تفاوت‌ها ناشی از عوامل ژنتیکی یا محیطی است؛ در این مقاله به تفاوت‌های فردی ناشی از عوامل ژنتیکی از منظر قرآن و روایات اهل بیت (ع) پرداخته شده است. در این تحقیق که با روش توصیفی - تحلیلی سامان یافته، پس از استخراج و دسته‌بندی آیات و روایات در قالب تفاوت‌های فردی، تفاوت‌ها و شباهت‌های ژنتیکی، شبهات و حکمت‌های تفاوت‌های فردی، این نتیجه به‌دست آمد که اسلام بر اصل توارث صفات صحه گذاشته و آن را امضا کرده است؛ همچنین اسلام مسئلۀ تفاوت‌های فردی را پذیرفته است و این تفاوت‌ها لازمۀ زندگی اجتماعی بشر و در دو بعد جسمی و اخلاقی قابل مطالعه‌اند. نکتۀ مهم آنکه از منظر اسلام، یکی از علل مهم وجود تفاوت‌ بین انسان‌ها، عوامل ژنتیکی است که با وجود جبری بودن، از منظر آموزه‌های اسلامی برخلاف حکمت الهی نیستند.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
1. آلبرتس، بروس (1387). مبانی زیست‌شناسی سلولی، ترجمۀ حسین بهاروند، تهران: خانۀ زیست‌شناسی.
2. آلوسی، سید محمود (1415ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیه.
3. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبه الله (1404ق). شرح نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید، تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم، قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
4. ابن اثیر جزری، مبارک‌بن محمد (1367). النهایه فی غریب الحدیث و الاثر،قم: مؤسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان.
5. ابن ادریس، محمد (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (والمستطرفات)،قم: دفتر انتشارات اسلامی.
6. ابن بابویه، محمد‌بن علی (1376). الامالی، چاپ ششم، تهران: کتابچی.
 
7. --------------- (1385 ق). عاال‌الشرایع، قم: داوری.  
8.----------------- (1413ق). من لا یحضره الفقیه، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
9. ابن منظور، محمد‌بن مکرم (1414). لسان العرب. تحقیق و تصحیح جمال‌الدین میردامادی، بیروت: دارالفکر.
10. امینی،‌ ابراهیم (1384). اسلام و تعلیم و تربیت، قم: بوستان کتاب.
11. برکر، نامیک (1384). زیست‌شناسی نامیک برکر، ترجمۀ آیدا اقصایی. تهران: کانون فرهنگی آموزش.
12. بستانی، فواد افرام (1375). فرهنگ ابجدی، چاپ دوم، تهران: اسلامی.
13. بلاغی نجفی، محمد جواد (1420ق). آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، قم: بنیاد بعثت.
14. بهبودی، محمد باقر (1363). گزیدۀ کافی،چاپ اول،تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی.
15. بیکر، کاترین (1387). ژن‌ها و انتخاب‌ها، ترجمۀ خسرو حسینی‌پژوه، تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
16. تمیمی آمدی،‌ عبدالواحد (1410ق). غررالحکم و دررالکلم، قم: دارالکتب الاسلامی.
17. حجتی، سید محمد باقر (1358). اسلام و تعلیم و تربیت، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
18. حسینی همدانی، سید محمد حسین (1404ق). انوار درخشان، تهران: لطفی.
19. دهقانی، اکرم (1390). روان‌شناسی شخصیت، تهران: راه.
20. سادلر، توماس (1380). رویان‌شناسی پزشکی لانگمن، ترجمۀ مسلم بهادری و عباس شکوری، تهران: چهر.
21. سبحانی، جعفر (1368). جبر و اختیار، تنظیم علی ربانی گلپایگانی، قم: مؤسسۀ تحقیقاتی سیدالشهدا.
22. سید رضی، محمد بن حسین (1372). نهج‌البلاغه، ترجمۀ حسین انصاریان، تهران: شرکت سهامی انتشارات.
23. طباطبایی، سید محمد حسین (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
24. طبرسی، فضل‌بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.
25. طیب، سید عبدالحسین (1378). اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات اسلام.
26. علی‌پور تبریزی، آرش (1390). ژنتیک قانونی؛ اصول و کاربردها، چاپ اول، مشهد: شاملو.
27. فضل‌الله، سید محمد حسین (1419ق). من وحی القرآن، بیروت: دارالملاک للطباعه و النشر.
28. فلسفی، محمد تقی (1363). کودک از نظر وراثت و تربیت، تهران: هیأت نشر معارف اسلامی.
29. قرائتی، محسن (1383). تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
30. قرشی، سید علی اکبر (1377). تفسیر احسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت.
31. کانینگهام، گَری (1392). بارداری و زایمان ویلیامز، ترجمۀ بهرام قاضی جهانی و روشنک قطبی، تهران: شرکت گلبان نشر.
32. کلینی، محمد‌بن یعقوب (1407ق). الکافی(ط -الإسلامیة)، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
33. گنجی، حمزه (1375). روان‌شناسی تفاوت‌های فردی، تهران: مؤسسۀ انتشارات بعثت.
34. لیثی واسطی، علی‌بن محمد (1376). عیون الحکم و المواعظ، قم: دارالحدیث.
35. متقی هندی، علاء‌الدین علی‌‌بن حسام‌الدین (1405ق). کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت: مؤسسه الرساله.
36. مجلسی، محمد باقر (1403ق). بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه اطهار، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
37. محمدی، علی (1389). شبیه‌سازی انسان؛ ملاحظات علمی، اخلاقی، حقوقی و فقهی، قم: دفتر نشر معارف.
38. مدنی، ضامن‌بن شدقم (1420ق). وقعه الجمل، قم: محمد.
39. مراغی، احمد (بی‌تا). تفسیر المراغی، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی.
40. مصباح یزدی، محمد تقی (1381). فلسفۀ اخلاق، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
41. -----------------------  (1372). جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
42. معلوف، لوئیس (1421ق). المنجد فی اللغه، بیروت: دارالفقه للطباعه و النشر.
43. مفضل‌بن عمر (بی‌تا). التوحید المفضل، تحقیق کاظم مظفر، قم: داوری.
44. مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
45. مولوی، محمد علی و خاوری، هوشنگ (1369). مشاورۀ ژنتیک در بیماری‌های ارثی، تهران: شباهنگ.
46. ناس باوم، رابرت (1391). ژنتیک پزشکی تامپسون و تامپسون، ترجمۀ مهرداد هاشمی،تهران: آییژ.
47. Turnpenny P., Ellard P (2007).  Emerys Element of Medical Genetics, Philadelphia:Mosby/Elsevier.